Steven Weinberg: ‘Boek voor mensen die willen weten hoe het een halve eeuw geleden was’

‘Wat ik vertel is niet DE geschiedenis van Laren, maar het is wel MIJN geschiedenis.’

Zo begon de in 1946 in Laren geboren bioloog Steven Weinberg op 25 oktober in historisch centrum De Lindenhoeve zijn voordracht over het boek ‘De Merken’, waarvan in Kwartaalbericht 144 het eerste hoofdstuk ‘Raleigh’ werd gepubliceerd. Daarin stond om welke reden Steven zichzelf ‘het meest gewenst kind van Europa’ noemt: zijn ouders, Edgar Weinberg en Ella Meijer, waren Joodse onderduikers die de Tweede Wereldoorlog met al zijn leed en ellende hadden overleefd. In ‘Raleigh’ vertelt Steven dat zijn moeder getrouwd was met Kurt Schöndorff, maar dat die Auschwitz was omgebracht. Edgar Weinberg kwam haar dat na de oorlog, in Laren, vertellen. Waarna zij bij elkaar bleven.

Het werd een boeiende avond in een met ongeveer 55 toehoorders volle Lindenhoeve. Steven begon met een luchtfoto van Laren uit 1946, waarop voor hem belangrijke plekken waren aangegeven, zoals het ouderlijk huis Drift 27 (nu 35) en de Montessorischool (waarvan hij nog enkele klasgenoten kon verwelkomen). Ook zijn oudere broer Rolf Schöndorff was er. ‘Wij waren een gelukkig gezin, ik ben liefdevol opgevoed,’ zo zei Steven, die vervolgens vertelde waarom hij de bundel met jeugdherinneringen geschreven heeft: ‘Vooral: omdat ik het niet kon laten. Toen ik eenmaal begonnen was, doken steeds meer episodes uit mijn geheugen op, die elkaar verdrongen om óók opgeschreven  te worden.

Wie ze wil lezen? Dat weet ik niet. Ik hoop mijn beide zoons, Olivier en Yann. Dit is een soort van “culturele erfenis” die ik ze graag meegeef, net zoals ik van mijn vader diens herinneringen op papier dierbaar koester. Ik hoop hiermee een familietraditie voort te zetten. Ik heb ze ook opgeschreven voor mijn broer Rolf, de enige nog levende getuige van die gelukkige jaren aan de Drift in Laren.

Zijn de verhalen buiten mijn eigen gezin van enig belang? Wellicht niet. Ik kan daar moeilijk over oordelen. Is het misschien iets voor inwoners van Laren die willen weten hoe het daar meer dan een halve eeuw geleden was? Of voor nostalgische ouderen en nieuwsgierige jongeren, die iets willen horen over dat recente verleden zonder TV, mountainbikes en supermarkten? Toen er alleen nog maar op een onbegrijpelijke wijze geluid (nog geen beeld) uit een radio kwam waarvan de buizen eerst moesten opwarmen. Toen je (als je geluk had!) een tweedehandsfiets van de firma Kreisel kreeg, met houten blokken op de trappers geschroefd als je benen nog wat kort waren. Toen de vis nog van de visboer kwam, de kaas van de melkboer, het brood van de bakker, de aardappelen van de groenteman, het gehakt van de slager en de suiker van de kruidenier. Al die kleine, gezellige winkels, waar je op je beurt moest wachten en waar je dan vriendelijk bediend werd en die nu verdwenen zijn…

Toen er nog geen voorlichting was en alles geheimzinnig was. Maar je werd er niet minder verliefd om…

Toen er nog geen game-boys, computerspelletjes en homevideo’s waren. Toen we nog tikkertje, ganzenbord en mens-erger-je-niet speelden. En toen we nog boeken lazen. Uit de bibliotheek.

Ja, voor díe mensen is dit boek! Voor diegenen die nog boeken lezen,’ aldus Steven.

Hij las, voorzien van korte inleidingen, fragmenten voor uit verschillende hoofdstukken van het boek, vrolijke en minder vrolijke. In het komende Kwartaalbericht 146 worden enkele fragmenten gepubliceerd

Bestellingen

‘De Merken’ (€ 19,95 + € 5 verpakkings-en verzendkosten) is te bestellen door een mailtje te sturen naar Steven Weinberg: steven4cv@hotmail.com. Of via zijn website: www.weinberg.lu/romans (boek nummer 10).

In De Lindenhoeve (open ‘s zaterdags van 14.00 – 16.00 uur en elke 3^e donderdag van de maand van 19.00 – 21.00 uur ) zijn enkele exemplaren te koop zo lang de voorraad strekt.

Erepenning Historische Kring Laren voor Leo Janssen

Leo Janssen met de erepenning (links) dankt HKL-voorzitter Bas Holshuijsen

Foto: Wim Keizer

De bekende Laarder Leo Janssen heeft donderdagavond 25 oktober uit handen van Bas Holshuijsen, voorzitter van de Historische Kring Laren (HKL), de ‘het-schaap-met-vijf-poten-penning’ uitgereikt gekregen. Deze erepenning is in 2011 in het leven geroepen door toenmalig HKL-voorzitter Antoinetty van den Brink, om mensen in het zonnetje te zetten die geen bestuurslid of vrijwilliger van de HKL zijn, maar zich wel zeer verdienstelijk hebben gemaakt bij het uitdragen van de boodschap van de HKL.

Holshuijsen kondigde de uitreiking aan voorafgaand aan de voordracht van bioloog Steven Weinberg, die in historisch centrum De Lindenhoeve kwam vertellen over zijn Larense jeugdherinneringen, aan de hand van zijn pas verschenen boek ‘De Merken’. Leo Janssen was als meelezer en toehoorder aanwezig en was duidelijk verrast door het feit dat hij de erepenning kreeg omgehangen

Brede inzet
Bas Holshuijsen vertelde waarom Leo Janssen de erepenning ten volle verdiend heeft. ‘Leo heeft boeken geschreven over de Sint Jansprocessie en was betrokken bij de oprichting van Stichting Laren Literair, die literair cultureel erfgoed uit Laren en Blaricum bestudeert en beschrijft. De Larense Zomerspelen van 1907 zijn er een fraai voorbeeld van. Verder zet Leo zich in de breedste zin in voor het culturele behoud van Laren – hij organiseert een historische quiz in het Brinkhuis en is betrokken bij de Atelierroute, om maar wat te noemen. Als wethouder politiek actief geweest en ook als journalist aan het werk. Ik denk wel eens ‘Bol an’, Leo. Maar als hij het rustiger aan zou doen, zou mij dat matig bevallen, omdat er dan geen nieuwsberichten  meer verschijnen op de website van Larens Behoud,’ aldus Bas Holshuijsen. Hij voegde eraan toe veel nog niet genoemd te hebben, zoals bijvoorbeeld Leo’s rol bij de totstandkoming van de dvd ‘Laren in beeld’. Holshuijsen tot slot: ‘Buiten kijf staat dat jij de geschiedenis van het dorp levend houdt en het is mij een eer en genoegen jou daarvoor te onderscheiden met de erepenning.’

Verfilming
In zijn reactie zei Leo Janssen erg dankbaar te zijn voor de onderscheiding. Ingaand op het boek ‘De Merken’ van Steven Weinberg verklaarde hij dat het eerste hoofdstuk, over de voorgeschiedenis van de ouders van Steven, Joodse onderduikers die de Tweede Wereldoorlog met al zijn leed en ellende hadden overleefd, graag verfilmd zou willen hebben. Hij zei verder dat het boek ook een mooi beeld geeft van Laren in de jaren vijftig en dat hij de vorm ervan – elk hoofdstuk is opgehangen aan een verdwenen of nog bestaand merk – heel origineel vindt.

Steven Weinberg, ‘meest gewenste kind van Europa’, vertelt over jeugdherinneringen in Laren

Steven Weinberg zal op vanavond, donderdag 25 oktober 2018, in de Lindenhoeve, centrum van de Historische Kring Laren (HKL), vertellen over en voorlezen uit zijn pas verschenen boek De Merken. De lezing begint om  20.00 uur, inloop is mogelijk vanaf 19.30 uur. 
Adres: Burgemeester van Nispenstraat 29, Laren.

Het ‘oorlogsnummer’ van het Kwartaalbericht van de HKL (nr. /2018-2) besteedde veel aandacht aan De Merken. Oud-docent biologie Steven Weinberg, geboren op 22 oktober 1946 in Laren, vertelt dat hij in Laren een gelukkige jeugd had. Hij heeft zijn boek in korte hoofdstukken op originele wijze opgehangen aan verdwenen of nog bestaande merken, zoals Raleigh, Vim, Fyffes, Ripolin en King. Zijn daaraan verbonden herinneringen, mede in verband met spaaracties voor plaatjes en/of boekjes, zullen ook bij tijdgenoten makkelijk kunnen opkomen. Het boek bestrijkt de periode 1946 -1968, van Stevens geboorte tot zijn studententijd in Amsterdam.

Meest gewenste kind

Steven noemt zichzelf in zijn boek ‘het meest gewenste kind van Europa, het nieuwe begin van zijn ouders’. Die ouders waren Edgar Weinberg (Breslau, 1910 – Laren, 1994) en Ella Weinberg-Meijer (Amsterdam, 1911 - Laren, 1997). Zij zaten in 1943 en 1944 ondergedoken op een zolder van het huis met adres Bijenstand 1 te Laren, maar Ella heette toen nog Schöndorff-Meijer, getrouwd met Kurt Schöndorff. Tot 16 februari 1944, toen zij verraden werden, zaten het echtpaar Schöndorff en Edgar Weinberg op de zolder, het echtpaar Kattenburg zat elders in het huis. Toen ze opgepakt werden, wist Ella Schöndorff te ontsnappen. De Duitsers transporteerden de anderen naar Auschwitz.  Na de bevrijding bleek alleen Edgar Weinberg het kamp overleefd te hebben. In november 1945 vond hij Ella Schöndorff, met haar zoontje Rolf (7 jaar), in Laren terug. Hij moest haar vertellen dat haar man Auschwitz niet overleefd had. Waarom ze bij elkaar bleven, ook al had Edgar aanvankelijk andere plannen, beschrijft hun zoon Steven in het eerste hoofdstuk van De Merken, met de titel Raleigh.

Intens gelukkig

De laatste zinnen van zijn boek zijn: ‘Kennen kinderen van nu nog wel die mogelijkheid om te dromen? Of het genot van ouders die de tijd voor je nemen samen iets te doen? Terugkijkend op een lange rij van merken ontdek ik hoe intens gelukkig ik toen ben geweest. En nu nog steeds ben.’  

Steven bezocht in Laren de Gooise School en de Montessorischool. Hij zat twee jaar op het Nieuwe Lyceum in Hilversum. In 1960 verhuisde hij met zijn ouders naar Frankijk. Teruggekeerd in Laren, begon hij in 1967 zijn studie biologie aan de Universiteit van Amsterdam, alwaar hij in 1974 afstudeerde en in 1979 cum laude promoveerde op de resultaten van onderwater-onderzoek in de Middellandse Zee. Van 1982 tot zijn pensioen in 2010 doceerde hij biologie aan de Europese School te Luxemburg, waar hij nog steeds woont.

Uit de periode 1946-1960 komen in het boek verschillende gebeurtenissen en avonturen aan bod die zich afspelen in Laren en die gaan over de band met zijn ouders, broer, klasgenoten, vrienden en vriendinnen, de angsten en vreugdes van het opgroeien, zijn fascinatie met de natuur en het zoeken naar de grote liefde. De levenslust spat van de pagina’s, als bewijs dat het nieuwe begin van zijn ouders een overwinning betekende op de ellende van de oorlog. Vanavond kunnen we er Steven Weinberg zelf over horen.

Het boek zal na de lezing te koop zijn in de Lindenhoeve (€ 19,95).

Streekarchief zoekt vrijwilligers

WONINGKAARTEN VAN LAREN

Het Streekarchief Gooi en Vechtstreek start met een kleine pilot waar ze wel wat hulp bij kan gebruiken.

De kaartenbak van 2500 woonhuizen in Laren zijn gescand. Hierop is te zien wie er tussen 1925 en 1939 op een specifiek adres heeft gewoond. Dit is belangrijke informatie voor genealogen en historici.

De volgende stap is om de namen die op de kaarten staan over te nemen en in te voeren. Dit is een leuk klusje voor mensen die graag thuis wat om handen willen hebben en het leuk vinden om bij te dragen aan de historische waarde van deze kaarten.

De kaarten zijn handgeschreven. De bedoeling is dat de vrijwilliger op de eigen PC deze namen overtikt in een online database. Ter controle worden de kaarten door twee vrijwilligers ingevoerd. Als zij allebei gelijke gegevens invoeren, gaan wij ervan uit dat het goed is. Wanneer alle kaarten zijn ingevoerd gaan de woningkaarten online en zijn ze voor iedereen toegankelijk.

Het leuke is dat de vrijwilliger dit kan doen vanuit huis en ook wanneer hij/zij maar wil. Het maakt ook niet uit of er 1, 10 of 100 kaarten per dag ingevoerd worden. Alle hulp is zeer welkom. En… vele handen maken licht werk.

U vindt dit project via https://gooienvechthistorisch.hosting.deventit.net/crowdsourcing.php

Als u zich heeft aangemeld vindt u daar ook de invoerinstructies.

Voor vragen kunt u een e-mail sturen naar woningkaartenlaren@hilversum.nl